در این مقاله قصد داریم تا با مهم‌ترین الزامات ایمنی انبار فروشگاهی آشنا شویم. با ما همراه باشید:
علت اهمیت ایمنی انبار فروشگاهی:
انبارهای فروشگاهی، به دلیل داشتن محصولات و کالاهای باارزش، تجهیزات و دستگاه‌های پیچیده، مواد شیمیایی و قطعات الکترونیکی و همچنین مسیرهای پرتردد، به‌عنوان مکان‌های پرخطر فروشگاه‌ها تلقی می‌شوند. به همین دلیل، ایمنی انبار فروشگاهی بسیار حیاتی است. عواقب عدم رعایت ایمنی در انبارهای فروشگاهی، می‌تواند شامل: آسیب به‌سلامت فردی کارکنان، خسارات مالی و خسارات به محصولات و کالاها باشد. به‌عنوان‌مثال: در صورت بروز حریق در انبار فروشگاهی، آتش می‌تواند به‌سرعت گسترش یابد و محصولات، کالاها و تجهیزات را کاملاً نابود کند و همچنین زندگی و اموال کارکنان را تهدید نماید.
بنابراین برای جلوگیری از وقوع چنین حوادثی، ایمنی انبار فروشگاهی بسیار حیاتی است و پیاده‌سازی و اجرای الزامات ایمنی، به‌عنوان اقدامی پیشگیرانه، می‌تواند به حفظ سلامتی و اموال کارکنان و شرکت کمک کند. علاوه بر این، انبار فروشگاهی یکی از بخش‌های مهم و استراتژیک در زنجیره حمل‌ونقل و لجستیک محسوب می‌شوند و بسته به موقعیت قرارگیری انبار فروشگاهی در زنجیرۀ تأمین، ممکن است در جهت نگهداری، انبار کالا و مواد اولیه و یا کالای مصرفی تمام‌شده، استفاده شوند. فارغ از نوع کالاهایی که در انبارها قرار می‌گیرند، برخی استانداردها و الزامات برای نگهداری از کالا در این اماکن وجود دارد که اجرای آن به‌صورت مشترک در تمام انواع انبارهای فروشگاهی، الزامی است.
انواع انبار فروشگاهی ازنظر نوع ساختمان:
1. انبار فروشگاهی روباز:
انبار فروشگاهی روباز، یکی از انواع انبارهای فروشگاهی است که در فضای باز ساخته می‌شود و عموماً برای ذخیره محصولات سبک و بازرسی آسان، استفاده می‌شوند. سقف و دیوارهای انبار فروشگاهی روباز، از جنس موادی مانند: بتن، فلز یا چوب ساخته می‌شوند که به‌عنوان محافظ محصولات در برابر شرایط آب‌و‌هوایی مختلف عمل می‌نمایند. همچنین، این انبارها معمولاً دارای درب‌هایی هستند که برای دسترسی آسان به محصولات، باز و بسته می‌شوند.
مزیت اصلی انبار فروشگاهی روباز، ساختار ساده و هزینه کمتر آن است. ازآنجاکه این انبارها به‌صورت روباز ساخته می‌شوند، نیازی به تهویه مطبوع نیست و هوای طبیعی برای حفظ دمای داخلی انبار به‌کار می‌رود. همچنین، به دلیل فضای بزرگ‌تر این نوع از انبارهای فروشگاهی، امکان استفاده از ماشین‌آلات برای جابجایی و نگهداری محصولات بیشتر است. بااین‌حال انبار فروشگاهی روباز، دارای محدودیت‌هایی نیز می‌باشد. به دلیل ساختار باز این نوع انبارها، آسیب‌پذیری نسبت به شرایط آب‌و‌هوایی بالاست و با توجه به این‌که در این انبارها محصولات بدون پوشش ذخیره می‌شوند، خطر سرقت و آسیب‌دیدگی برای محصولات بیشتر می‌شود.
2. انبار فروشگاهی سرپوشیده (مسقف):
انبار فروشگاهی مسقف یا سرپوشیده، دارای سقف و دیوارهای کامل از جنس مواد مختلفی مانند: بتن، فلز یا چوب هستند و برای حفظ محصولات در برابر شرایط آب‌و‌هوایی مختلف طراحی شده‌اند. این نوع انبارها، معمولاً دارای درب‌های بسته و محافظت‌شده از جنس مواد مختلفی هستند که برای دسترسی به محصولات از آن‌ها استفاده می‌شود. مزیت اصلی انبار فروشگاهی سرپوشیده، حفاظت از محصولات در برابر شرایط آب‌و‌هوایی مختلف است. به‌عنوان‌مثال: در صورت بارش باران یا برف، این انبارها می‌توانند از محصولات در برابر خیس شدن و آسیب‌دیدگی به دلیل رطوبت حفاظت کنند.
همچنین، انبار فروشگاهی سرپوشیده برای ذخیره محصولات سنگین‌وزن مانند: لوازم‌خانگی، مواد شیمیایی و تجهیزات پیچیده، مناسب هستند. به‌علاوه، این نوع انبارها معمولاً دارای سیستم‌های تهویه مطبوع و نورپردازی مناسب هستند که به حفظ شرایط مناسب داخلی انبار کمک می‌کنند. همچنین، به دلیل ساختار سرپوشیده، این انبارها به نسبت انبارهای روباز کمتر درخطر سرقت و آسیب‌دیدگی محصولات قرار می‌گیرند و امنیت بیشتری را برای محصولات فراهم می‌کنند. بااین‌حال، انبار فروشگاهی سرپوشیده نسبت به انبار فروشگاهی روباز هزینه بیشتری دارد و نیاز به سیستم‌های تهویه مطبوع و نورپردازی دارد که باعث افزایش هزینه‌های مربوط به نگهداری و تعمیرات آن می‌شود.
3. انبار فروشگاهی سرپوشیده بدون دیوار:
انبار فروشگاهی سرپوشیده بدون دیوار، نوعی انبار فروشگاهی است که دارای سقف سرپوشیده می‌باشد اما به‌جای دیوار، از ستون‌ها و بال‌های فلزی یا چوبی به‌عنوان سازه‌های حمایتی استفاده می‌شود. این نوع از انبارها، بیشتر در فضاهای باز ساخته می‌شوند و با توجه به این‌که دیوار ندارند، محصولات ذخیره‌شده در آن‌ها قابل‌دیدن هستند و امکان دسترسی به آن‌ها آسان است. انبار فروشگاهی سرپوشیده بدون دیوار، عموماً برای ذخیره محصولات سبک‌وزن مانند: لوازم باغبانی، تجهیزات ورزشی و ... استفاده می‌شود.
همچنین، این نوع انبار برای افرادی که به دنبال فضای ذخیره‌سازی ساده و کم‌هزینه هستند، بسیار مناسب است. بااین‌حال، این نوع انبارها دارای محدودیت‌هایی نیز هستند. به دلیل عدم وجود دیوار، این انبارها نسبت به شرایط آب‌و‌هوایی مختلف آسیب‌پذیرتر هستند و ممکن است محصولات در برابر باران، باد و آفتاب، دچار آسیب‌دیدگی شوند. علاوه بر این، به دلیل عدم وجود درب‌های بسته، خطر سرقت و دسترسی غیرمجاز به محصولات در انبار فروشگاهی سرپوشیده بدون دیوار، افزایش می‌یابد. به همین دلیل، این نوع انبارها برای ذخیره محصولاتی باارزش نسبتاً بالا، مناسب نیستند.
مهم‌ترین نکات ساخت انبار فروشگاهی:
مهم‌ترین نکاتی که در هنگام ساخت انبار فروشگاهی باید به آن‌ها توجه کرد، به شرح زیر می‌باشد:
· قرار گرفتن انبار در سطحی بالاتر از زمین‌های اطراف
· پرهیز از آبگیر و نمناک بودن انبار
· استفاده بدون استثناء از مصالح غیرقابل اشتعال در دیوارها و سقف‌های انبار
· استفاده از بتن مسلح و مقاوم در ساخت کف انبار (برای تحمل وزن اجسام مختلف)
· در نظر گرفتن شیب ملایم برای کف انبار در جهت جلوگیری از جمع شدن آب در صورت شستشو
· استفاده از فلز و سطح داخلی صاف و بدون شکاف، برای درب انبارها
· استفاده از فلز در ساخت پنجره انبارها و تجهیز آن به حفاظت و تور سیمی
· بهره‌گیری از دستگاه تهویه و هواکش به نسبت حجم انبار فروشگاهی
· استفاده از سیم‌کشی برق توکار و لوله‌های مخصوص و همچنین، کلید، پریز و روشنایی از نوع ضد جرقه
· تجهیز انبارها به لوازم و ابزار آتش‌نشانی
· در نظر گرفتن فواصل مناسب بین هر ردیف از اجناس، در انبارهایی با عرض بیش از 20 متر
· تجهیز داخل اگزوز وسایط نقلیه‌ای که در انبار تردد دارند به فیلتر جرقه گیر
· در نظر گرفتن فاصله 60 سانتی‌متری برای کالاهای دیوار جانبی
الزامات ایمنی کف انبار فروشگاهی:
انبار فروشگاهی، باید دارای الزامات ایمنی کف انبار فروشگاهی مناسبی باشد. برخی از الزامات ایمنی که در هنگام احداث کف انبار باید به آن‌ها توجه کرد، عبارت‌اند از:
· مقاومت در برابر سایش و خراش:
کف انبار باید دارای مقاومت کافی در برابر سایش و خراش باشد تا بتواند در برابر ماشین‌آلاتی که بر روی آن حرکت می‌کنند، مقاومت کند.
· ضد لغزش:
کف انبار باید دارای پوششی باشد که بتواند از لغزش جلوگیری کند و در برابر خطرات ناشی از لغزش مانند: سقوط و آسیب‌دیدگی جلوگیری کند.
· مقاومت در برابر مواد شیمیایی:
کف انبار باید به‌گونه‌ای طراحی‌شده باشد که بتواند در برابر تماس با مواد شیمیایی مانند: اسیدها، قلیاها و روغن‌ها مقاومت کند و به‌سادگی آسیب نبیند.
· مقاومت در برابر حرارت:
کف انبار باید دارای مقاومت کافی در برابر حرارت باشد تا بتواند در برابر حرارت فرآورده‌های گرم، لوله‌های گرمایشی و ... مقاومت کند.
· ضد آب:
کف انبار باید دارای پوششی باشد که به‌طور کامل از نفوذ آب جلوگیری کند و در برابر خطرات ناشی از آب مانند: خسارت به محصولات و آسیب‌دیدگی کف انبار جلوگیری کند.
· ضد آتش:
کف انبار باید دارای مقاومت کافی در برابر آتش باشد تا بتواند در برابر خطرات ناشی از آتش مانند: انفجار و آسیب‌دیدگی جلوگیری کند.
· سهولت در نظافت:
کف انبار باید دارای پوششی باشد که به سهولت قابلیت تمیزکاری داشته باشد و به دلیل مواد استفاده‌شده در ساخت، به‌سرعت آسیب نبیند.
الزامات ایمنی سقف انبار فروشگاهی:
طراحی سقف انبارهای فروشگاهی، باید به‌گونه‌ای باشد که از ورود آب باران به درون انبار جلوگیری نماید و در صورت وقوع آتش‌سوزی، بتواند دود گرمای حاصل از آن را به بیرون هدایت نماید. سایر الزامات ایمنی سقف انبار فروشگاهی، عبارت‌اند از:
· مقاومت ساختاری:
سقف انبار فروشگاهی باید دارای مقاومت کافی در برابر بارهای استاتیکی و دینامیکی باشد که شامل: وزن محتویات انبار، بار باران، برف و باد می‌شوند.
· ضد آتش:
سقف انبار فروشگاهی نیز باید دارای مقاومت کافی در برابر آتش باشد تا در صورت وقوع حریق، بتواند مانع از گسترش آن به سایر بخش‌های انبار شود.
· ضد آب:
سقف انبار فروشگاهی باید دارای پوششی باشد که کاملاً از نفوذ آب جلوگیری کند و در برابر خطرات ناشی از آب به ساختار سقف جلوگیری کند.
الزامات قفسه بندی انبار فروشگاهی:
هنگام طراحی قفسه‌های انبار فروشگاهی، باید علاوه بر در نظر گرفتن فضای انبار، به نوع محصولات نیز توجه نمود. به‌عنوان‌مثال: برای ذخیره‌سازی کالاهایی که با پالت در انبار قرار می‌گیرند، بهتر است از قفسه‌بندی راک پالت استفاده کرد و برای محصولات سبک‌تر نیز از قفسه‌های فلزی بهره برد. همچنین، سطح اتوماسیون به‌کاررفته در انبار نیز نقش مهمی در انتخاب نوع قفسه‌های انبار فروشگاهی دارد.
قفسه بندی انبار فروشگاهی
به‌عنوان‌مثال: نوع قفسه‌بندی انباری که محصولات آن توسط اپراتور جابجا می‌شوند با انباری با سطح مکانیزاسیون بالا که اغلب جابجایی‌های آن توسط ربات صورت می‌پذیرد، با یکدیگر متفاوت هستند. رعایت تناسب کالای بارگذاری شده باتحمل وزن قفسه نیز یکی دیگر از مهم‌ترین الزامات قفسه‌بندی انبار فروشگاهی محسوب می‌شود زیرا بارگذاری بیش‌از‌حد، می‌تواند منجر به آسیب محصول و از بین رفتن قفسه شود. درنهایت، استفاده از اتصالات استاندارد هنگام اتصال و نصب قفسه‌بندی نیز ازجمله نکات مهم و قابل‌توجه در الزامات قفسه بندی انبار فروشگاهی می‌باشد.
سایر الزامات ایمنی انبار فروشگاهی:
برای حفظ ایمنی انبار فروشگاهی، علاوه بر نکاتی که در بخش‌های قبلی این مقاله به آن‌ها اشاره شد، باید به نکات دیگری نیز توجه نمود. سایر الزامات ایمنی انبار فروشگاهی به شرح زیر می‌باشد:
· مقادیر زیاد مواد بسته‌بندی‌شده (بیش از 500 هزار لیتر یا معادل آن) یا محصولاتی که قابلیت اشتعال بالایی دارند را باید در انبارهای جداگانه یا در اتاق‌های مقاوم در برابر آتش‌سوزی که به درهای فلزی مجهز هستند، نگهداری شوند.
· محل ساخت انبار باید به‌گونه‌ای باشد که از کانون‌های خطر مانند: مناطق سیل‌خیز و جذر و مد دور باشد.
· ذخیره آب کافی در آب‌انبارها وجود داشته باشد.
· سیستم لوله‌کشی آب با بازده حداقل 2830 لیتر در دقیقه، با فشار 10.5 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع، برای مدت حداقل سه ساعت الزامی می‌باشد.
· تمامی وسایل حمل‌ونقل سبک و سنگین که برای عمل تخلیه، بارگیری یا انتقال کالاها به داخل محوطه انبار وارد می‌شوند و یا در آنجا مشغول فعالیت هستند، باید به کپسول آتش‌نشانی مجهز شوند.
· انتخاب محل ساختمان انبار باید به‌گونه‌ای انجام شود که امکان سرایت آتش از خارج انبار فروشگاهی به آن کمتر باشد و درعین‌حال، به منابع آب و شیرهای آتش‌نشانی شهری نزدیک باشد.
الزامات ایمنی کارکنان انبار فروشگاهی:
یکی دیگر از الزامات ایمنی انبار فروشگاهی،حفظ سلامت و ایمنی کارکنان انبار می‌باشد زیرا عدم توجه به این موضوع، ممکن است باعث وارد آمدن آسیب به افراد شود. برای جلوگیری از چنین شرایط ناخوشایندی، بهره‌گیری از دستورالعمل‌های ایمنی در سطح انبار ضرورت دارد. علاوه بر این، کارکنان انبار فروشگاهی باید با آموزش‌های لازم حین کار آشنا شوند و نحوه مدیریت و عملکرد در شرایط بحرانی را نیز بیاموزند. همچنین، تردد وسایل حمل‌ونقل و تجهیزات نیز باید تابع قوانین باشد و بر اساس دستورالعمل‌های مرتبط با آن، انجام شود.
ایمنی کارکنان انبار فروشگاهی
جمع‌بندی:
انبارهای فروشگاهی یکی از بخش‌های حیاتی فروشگاه‌ها هستند که باید دارای الزامات ایمنی مناسبی باشند. این انبارها برای نگهداری محصولات، ابزار و تجهیزات فروشگاهی استفاده می‌شوند و تضمین ایمنی و سلامت کارکنان و مشتریان فروشگاه، به‌عنوان اولویتی برجسته در طراحی و ساخت آن‌ها باید در نظر گرفته شود. الزامات ایمنی انبار فروشگاهی شامل مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها و الزامات فنی است که برای جلوگیری از وقوع حوادث و تأمین ایمنی کارکنان و محصولات در این بخش از فروشگاه باید رعایت شوند. بنابراین، رعایت الزامات ایمنی انبار فروشگاهی برای هر فروشگاه بسیار حائز اهمیت است.
امیدواریم که حاصل تلاش مجموعه بهسرما در جمع‌آوری مقاله "آشنایی با الزامات ایمنی انبار فروشگاهی"، رضایت شما مخاطبان و همراهان گرامی را فراهم کرده باشد. شما سروران ارجمند، می‌توانید با مراجعه به بخش وبلاگ سایت بهسرما، آخرین مقالات و مطالب آموزشی این سایت را مطالعه نمایید.