بسیاری از مشتریان مادامی که کالای مدنظرشان در دسترس باشد به نوع فروشگاهی که از آن خرید می‌کنند دقت نمی‌کنند. اما نوع فروشگاه برای بازاریاب‌ها، تأمین‌کنندگان و مشتریان بسیار اهمیت دارد و در خصوص حاشیه سود فروشگاه، میزان و حجم خرید و تجربه خرید مشتریان با یکدیگر تفاوت‌های اساسی دارند.
اطلاع از انواع فروشگاه خرده فروشی به شما کمک می‌کند تا سیاست‌های تأمین و فروش مناسب فروشگاه، با هدف توسعه کسب‌وکار، افزایش فروش و نرخ بازگشت مشتری بالاتری را به کار بگیرید.
8 نوع فروشگاه خرده فروشی
1- سوپرمارکت
سوپرمارکت‌ها بیشتر بر فروش انواع مواد غذایی تازه، مواد غذایی بسته بندی شده، نوشیدنی‌ها، غذای حیوانات، شوینده‌ها و محصولات سلولوزی تمرکز دارند. مساحت این نوع فروشگاه ها حداکثر تا 3،500 متر مربع می‌باشد. میانگین مساحت این فروشگاه‌ها از 1،100 متر مربع تا 2،300 متر مربع می‌باشد. در سال‌های اخیر شاهد به وجود آمدن سوپرمارکت‌های محلی با متراژهای کوچک (حدود 300 متر مربع) و تعداد شعب زیاد مانند افق کوروش، جانبو و امثالهم نیز بوده‌ایم.
در هنگام طراحی پلان چیدمان تجهیزات این دسته از فروشگاه‌ها معمولاً از مدل Loop استفاده می‌شود. یعنی یک مسیر اصلی از ورود تا خروج برای مشتریان طراحی می‌شود و در خلال آن مسیرهای فرعی کوچکتری نیز در نظر گرفته می‌شود.
2- خوار و بار فروشی
مساحت کم و تجربه خرید سریع مشخصه اصلی این دسته از فروشگاه‌های خرده فروشی است. در زبان فارسی به این دسته فروشگاه بقالی نیز گفته می‌شود. مشخصه دیگر این فروشگاه‌ها ساعت کار طولانی‌تر آنهاست. معمولاً در این فروشگاه‌ها دسته‌بندی کالایی محدودتری از مواد غذایی، نوشیدنی‌ها و مایحتاج روزانه عرضه می‌گردد. در خارج از ایران بیشتر این فروشگاه‌ها در کنار پمپ بنزین‌ها فعالیت می‌کنند. متوسط مساحت این فروشگاه‌ها 220 متر مربع است. از جمله فروشگاه‌های معروف در این دسته می‌توان به فروشگاه‌های یاران دریان در ایران و 7-Eleven در خارج از کشور اشاره کرد.
طراحی پلان چیدمان تجهیزات در این فروشگاه‌ها معمولا به صورت خطی است. به این صورت که مشتری از ورودی تا خروجی یک مسیر بیشتر ندارد.
3- سوپر استور / تک توقف (Superstore/One stop Shop)
با این نوع فروشگاه در برخی کشورها از جمله ایران اغلب هایپر مارکت (Hypermarket) نیز گفته می‌شود. فروشگاه‌های شهروند در ایران و Walmart در آمریکا از جمله این فروشگاه‌ها هستند. این نوع خرده فروش‌ها فضای بسیار بزرگی را اشغال می‌کنند و دسته بندی وسیعی از کالاها را به مشتریان عرضه می‌نمایند. برای مثال در این فروشگاه‌ها شما از گیاه آپارتمانی، صابون، ملزومات اداری تا دریل را می‌توانید یکجا و زیر یک سقف بخرید.
سوپر استورها معمولاً فضایی بیش از 4،600 متر مربع را اشغال می‌کنند. میانگین بازه مساحت این نوع از فروشگاه‌ها بین 8،300 تا 18،500 متر مربع است. در طراحی پلان چیدمان تجهیزات این فروشگاه‌ها از مدل‌های Loop یا Grid استفاده می‌شود. در مدل Grid دسته یا خوشه‌هایی از راهروها با دسته بندی گروه کالایی مختلف در پهنه سطح فروش بر اساس اولویت خرید چیده می‌شوند.
4- فروشگاه‌های خاص
همانگونه که از نام این فروشگاه‌ها پیداست این نوع از فروشگاه‌ها اختصاصاً به عرضه یک دسته‌بندی خاص از کالاها با تنوع بسیار بالا می‌پردازند. برای مثال فروشگاه‌های شهر فرش، کتابفروشی‌ها یا فروشگاه‌های مبلمان را می‌توان در این گروه قرار داد. مساحت این نوع فروشگاه‌ها بسیار متنوع است. در این دسته می‌توان از یک بوتیک با مساحت 180 متر مربع تا یک نام تجاری بین‌المللی با مساحت 5،500 متر را جا داد.
برای طراحی این فروشگاه‌ها می‌توان از مدل‌های گردش آزاد که حس کنجکاوی مشتری را بر می‌انگیزد (در فروشگاه‌های با مساحت کم) یا مدل‌های Grid یا Loop برای فروشگاه‌های وسیع‌تر بهره برد.
5- روشگاه‌های چند دپارتمانی (Department Store)
این دسته از فروشگاه‌ها معمولا در مراکز خرید بزرگ (Mall) مستقر می‌شوند. این فروشگاه‌ها کالاهای مصرفی در دسته بندی‌های متنوع و در فضاهای تقریباً مجزا ارائه می‌دهند. اصولاً این فروشگاه‌ها کالاهای با کیفیت‌تر از برندهای گران‌قیمت نسبت به سوپر استورها عرضه می‌کنند. نمونه ایرانی این نوع فروشگاه دپارتمان استور روشا و از نمونه های خارجی آن Kohl’s را می‌توان نام برد.
حدود میانگین مساحت فروشگاه‌های چند دپارتمانی 23،000 متر مربع است و غالباً در طراحی پلان چیدمان آن از مدل Loop استفاده می‌شود تا مشتریان از همه قسمت‌های فروشگاه بازدید کنند.
6- فروشگاه‌های همواره تخفیف (Discount Store)
فروشگاه‌های همواره تخفیف با قیمت‌های کمتر از متوسط بازار شناخته می‌شوند. رمز این نوع قیمت گذاری در نحوه سفارش، حجم خرید از تأمین کنندگان و تولید برخی از کالاهای عرضه شده در فروشگاه است. هدف این فروشگاه‌ها ایجاد احساس خرید به صرفه و پایین تر از میانگین بازار بین مشتریان است. نمونه دیگری از این فروشگاه‌ها هم هستند که دسته بندی گروه کالایی خاصی ندارند و تمرکزشان بر خرید کالاهای استوک یا اصطلاحاً ته انباری است. در این نوع فروشگاه‌ها معمولاً بخش بسیار محدودی به عرضه کالاهای مصرفی روزانه تخصیص می‌یابد و مابقی سطح فروش با کالاهایی که لزوماً انسجام خاصی از لحاظ دسته بندی گروه کالایی ندارند پر می‌شود.
مساحت این فروشگاه‌ها معمولاً از 500 تا 20،000 متر مربع متغییر است و از مدل Loop در طراحی پلان چیدمان آنها استفاده می‌شود تا مشتری همه بخش‌های فروشگاه را طی کند.
7- فروشگاه‌های Outlet/Off-price
فروشگاه‌های Outlet مدل کسب‌وکاری مشابه فروشگاه‌های همواره تخفیف دارد. خرده فروش‌ها عموماً قیمت معمول کالاها را بر روی آنها درج نموده و در صورت ارائه کالا با تخفیف قیمت قبل و بعد را در کنار هم می‌نویسند تا برای مشتریان قابل مقایسه باشد اما فروشگاه‌های Outlet مقدار زیاد کالا که عموماً خارج از فصل (مانند پوشاک) هستند را از تولیدکننده اصلی (عمدتاً برندهای معروف) به قیمت بسیار پایین خریداری و در فروشگاه عرضه می‌کنند. نمونه خارجی این فروشگاه‌ها TJ Maxx است ولی فعلاً نمونه داخلی برای این فروشگاه‌ها موجود نیست.
مساحت حدودی این فروشگاه‌ها بین 2،700 تا 11،000 متر مربع است ولی شمار فروشگاه‌هایی از این دست با مساحتهای کمتر نیز در حال افزایش است. برای طراحی چیدمان تجهیزات این فروشگاه‌ها، یکی از مدل‌های Grid یا Loop استفاده می‌شود. در برخی موارد هم ترکیبی از این 2 مدل در طراحی استفاده می‌شود.
8- عمده فروشی Warehouse/Wholesale store
عمده فروشی‌ها ماننده Costco یا Sam’s Club عرضه کننده مواد غذایی و سایر انواع کالاها می‌باشند که کالاها را به تعداد زیاد و با قیمت‌های جذاب عرضه می‌کنند. این فروشگاه‌ها استراتژی حذف زواید از فروشگاه و تمرکز بر عرضه عمده را پیش می‌گیرند. مساحت حدودی این فروشگاه‌ها بین 7،800 تا 13،500 متر مربع است و در طراحی غالباً از مدل Loop استفاده می‌کنند.
شرکت صنعتی بهسرما با استفاده از طراحان مجرب، متخصص و با تجربه در زمینه طراحی و چیدمان فروشگاهی بالغ بر ۲۵۰۰ فروشگاه در ایران و کشور‌های همسایه را در رزومه خود ثبت کرده است وتلاش می‌کند با دقت، ظرافت و کیفیت برتر، به بهترین حالت نیازهای مشتری را در طراحی و راه اندازی هایپرمارکت، سوپرمارکت و فروشگاه‌های زنجیره‌ای فراهم کند.
